Popüler Yayınlar

2011/05/20

Dilleriŋ yox olması

Dilleriŋ yox olması

Diller niye yox olıyır? Dunyanıŋ hanı bölgeleri mundan çoxter eserleniyir? Birleşmiş Milletler Eğitim(amuzeş), Bilim(élm) inen ferheng(ayın-oyun) qurumu UNESCO xeterde ve yox olmakda olan dillerinen merbut ilk keşe hazırladıgı éléktéronik Diller Etlesı’nı xelxlere erze édmiş. Etles’ıŋ tanıtımı, 2 ésfend Uluslararası Anadili Günü gerçekleşdirildi. 1999`dan beri qutlanan bu günde açıqlanacak Etlas, interaktiv ve dicital bir araç(vesile) olarak 1950’den bu yana sebtédilen 230 söŋmüş dilinen birlikde 2500 tehlikede olan dili yexininde içerer. Uzmanlara(motexessés) göre, bu sayıda dünyada qebul édilmiş tehdidde olan 3000 diliŋ muhum yérleri qapsanmış olasıdır. Kamu oyunda ferqindeligi arttırmak, dil çeşitliligini qorumak adına siyasi ve medeni toplum arasındakı çalışmalara yol görsederici olmak ve dirri olarak dilleriŋ durumuynan ilgili bilgi axışını amaclamak için hazırlanan bername, meccanı olarak dunyada işlenebiler.
Bizim dil Qaşqayıca(Qaşqayı Turkçe)’si bu tehdidlenen diller arasına girmemiş, ama varımız bu xeteriŋ bir gerçek oldugunu hem bilirek hem de his édirek. Munuŋ için de ikki ferqli yandan(iç-yazzı)dan dilimizi dirri tutmaya çalışasıyak.

2010/12/27

Aşşğlamak Sonuçu نتیجه تحقیریک ملت

بنا به گزارشات رسیده به "ای یو تی اؤیرنجی" روز شنبه (04/10/89) توهین استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی به یک دانشجوی آذربایجانی در کلاس درس منجر به تنش و درگیری و بروز حوادث ناگوار گردید.
بنا به گفته ی شاهدان عینی ماجرا استاد درس آزمایشگاه فیزیک پزشکی در پی اشتباه کوچک علمی دانشجوی مراغه ای در استفاده از وسایل آزمایشگاه او را هدف توهین های شنیعی که ملیت تورک را نشانه رفته بود، قرار داد. این اقدامات ناشایست استاد درس تحریک احساسات دانشجوی مذکور را در پی داشته، در این وضعیت وی که کنترل روانی خود را از دست داده بود با ترک آزمایشگاه اقدام به تهیه چاقو نموده و استاد هتاک را با چاقو مورد جرح قرار داده است.
وی پس از این اقدام به طور داوطلبانه خود را به نیروهای حراست دانشگاه معرفی کرده است و اکنون در کلانتری تحت بازداشت و بازجویی قرار دارد. از وضعیت استاد مجروح نیز خبری در دست نیست.
لازم به ذکر است این چنین توهین هایی سابقه ای طولانی در محافل آکادمیک کشور ایران دارد. این توهین ها در موارد گوناگون علی رغم اعتراضات گسترده دانشجویان و ملت تورک آذربایجان با بی توجهی و گاها نیز با تایید مسئولان مربوطه مواجه شده است. عدم توجه به این اعتراضات و عدم مجازات عاملین این توهین ها نهایتا باعث بروز چنین اتفاق ناخوشایندی گردید.

2010/12/25

Gerçek nedir

“Gerçek” nedir

Gerçek qavramı(mefhumu), bir felsefi qavramdır, genel aŋlamda, düşüncede varolan ya da düşülmüş zadlar qarşıt aŋlamda varolan, düşünülmüş olanıŋ yazzısıında var olan aŋlamındadır. Felsefe tarıxınıŋ eŋ qedimi ve köklü(rişeli) tartışması(behsi) bu gerçek qavramıŋ üstüne qurulmuş. çizilmeden ve nımadlamadan bağımsızdır da varolanlar gerçek olarak ileri sürüldügü tekin, munu olanaksız(mehal) gören ve gerçekligi bir tür tasarımlarıŋ(dızaynlarıŋ) parçası olanlardan değerlendirilen eyilimler de vardır. Ontolojiynen epistomoloji hozesinde, bir yérlerde bu hozeleri birbirinen ilişkilendiren(bağlayan) bezen ayrıştıran aŋlam qatmanlarıynan qullanılan bir qavramdır “gerçek”. Gerçeklik qavramı da burdaki gerçek qavramından hereketinen qullanılan, gerçek olarak varolan zadlarıŋ varısını ifade éden bir qavramdır. Tarix boyunçaz bu qavram üzerinden çox ferqli ya da qarşıt(zid) felsefe axımları(ceryanları) ve oxulları(mektebleri) ortaya çıxmıştır.

2010/12/20

Bizim ocaqlar

Alfabémiz(él ocağı)
LATIN EREB misal
A a آ ا Ana-az
B b ب Baba-bala
C c ج Céyran-ac
Ç ç چ Aççı-çay
D d د Durna-dağ
E e أ El-bebe
É é إ ا ئ Él-érri
F f ف Fil-Fatma
G g گ Gulugulu-göz
Ğ ğ غ Ağ-dağ
H h ح Hulu-heley
İ i ای İt-ilan
I ı ایˇ Iraq-dırnaq
J j ژ Qijqijek-japun
K k ک Kepenek-eşşek
L l ل Lala-yol
M m م Maral-alma
N n ن Nar-ana
Ŋ ŋ نگ İŋe-ŋ
O o ﹹ Oba-Oğul
Ö ö اؤ Öz-çöreg
Ô ô yô
P p پ Palas-süpürcek
Q q ق Quzzu-Qaşqayı
R r ر Rimiz-Dowar-tar
S s س Su-sahat
Ş ş ش Şitelmek-daş
T t ت Terlan-at
U u او Uşşaq-qurd
Ü ü اوˇ Üz-üreq
V v و Vur-ev
W w Bowa-towq
X x خ Xina-axsaq
Y y ی Yél-yağış
Z z ز Zad-Yaz

2010/12/19

Ferheng nedir?



          Başlıgıŋ ayrı aŋlamları için kültür’a baxıŋız.


Geleneksel giyimleri(rextleri) ve taxılarıynan Qaşqayı arvadları. Çadırıŋ qapısında, geleneksel sembollar toxunmuş qalınıŋ üzerinde qonan köçen Ferhengiŋ öğelerini(onsorlarını) taşıyır.
Ferheng ferqli aŋlamları olan bir térmdir(éstelahdır).
İnsana merbut bir qavram olarak Ferheng, tarixiŋ içerisinde yaratılan bir aŋlam ve önem(erzişt) sistemidir. Bir grup insanıŋ tekbaşına ve toplu yaşamlarını aŋlamada, düzenlemede ve édilmede işledikleri bir inançlar ve adetler sistemidir.

2010/12/18

Qurd Qoyun Derrisinde Meteli

Qurd qoyun derrisinde

 
Bir qurd qoyunlara étişegi çox sext gördü , neyçiki  çobanakiynan köpekleri géce_gündüz gözléyllerdi. Ama bir gün bir qoyun derrisi ki sökülmişdi yô bir qiraqa atulmuşdu, buldu. sorada öz qilli qabuqu üstüne çekdi yô qoyunlar arasına girdi.
Quzzunuŋ biri ki qurd dalındayı qoyun derisiniŋ quzusuydu qoyun rextli qurd quluncuna dişdi, ondan sora, quzzuyu bir qiraqa apardı yô çeperi bélesini heppirdi, yô çoxançaz qoyun_quzuları alladırdı yô, bu dadlı yô dekki_dayır yémeliden hezz aparırdı.
 

2010/10/04

OCAQDAŞI

Bizim ocaq işşiğleri pit pit édmeye dişmişdi, tütüni göye gedmişi tüt yél yépeleğlerinen oynéyrdi yoo menim gözlerimi tütünen doldurudu, ocaqdaşı daşları qep qere tütün olmuşlardı, odunda qalmamışdı, ala bulutlar da göyiŋ göy gözini bağlamışlardı béleme béle geldi ki bir azdan şıllırq tutası, gözimi göy gözine tikmekden ayrı çaram qalmamışdı...